praca o Atrakcjach turystycznych Gór Świętokrzyskich
Zamek Chęciński został wzniesiony pod koniec XIII w. W czasach panowania Władysława Łokietka odbywały się tu zjazdy rycerstwa, tu zapadały ważne decyzje państwowe, stąd w roku 1331 wyruszono pod Płowce. Po śmierci Łokietka Kazimierz Wielki rozbudował zamek, czyniąc go potężną twierdzą i ośrodkiem administracyjnym. Gród chęciński pełnił też rolę rezydencji i więzienia stanu.
Rysunek 9. Zamek w Chęcinach.
Na zamku mieszkała żona Kazimierza Wielkiego, Adelajda, rezydowała córka Łokietka, Elżbieta, żona Jagiełły z synem Władysławem (później Warneńczykiem) i królowa Bona. W lochach zamkowych więzieni byli m.in.: Andrzej – przyrodni brat Władysława Jagiełły, wódz krzyżacki Michał Küchmeister oraz jeńcy krzyżaccy wzięci do niewoli pod Grunwaldem. Za panowania Łokietka przechowywano w chęcińskim zamku skarbiec koronny, tu też gromadziła swoje skarby królowa Bona. W 1607 roku zamek został spalony przez Rokoszan Zebrzydowskiego.
Rysunek 10. Zamek w Chęcinach.
Odbudowany przez starostę Branieckiego, w 1655 r. został podstępem zdobyty przez Szwedów, a w dwa lata później splądrowany przez wojska Rakoczego. Ponowne próby odbudowy zamku zniweczył kolejny najazd szwedzki w 1707 roku. W czasie I wojny św. pociski artyleryjskie uszkodziły środkową basztę. W okresie międzywojennym podjęto pierwsze próby zabezpieczające zamkową ruinę, a w latach 1948-49 wyremontowano wieże. Obecnie prowadzone są prace remontowe i częściowa odbudowa tej średniowiecznej warowni. Tutejsza sceneria posłużyła do nakręcenia niektórych scen do filmu „Pan Wołodyjowski” (atak na zamek w Kamieńcu Podolskim).
Rysunek 11. Widok z baszty w Chęcinach.
Zamek dzieli się na część starszą – górną, rozciągającą się między dwoma okrągłymi basztami, oraz młodszą z ostrołukową furtą i czworokątną basztą, którą dobudowano w XV w. Wjazd do zamku prowadził od strony wschodniej przez zwodzony most i wysuniętą przed basztę bramę, zabezpieczaną opuszczaną na noc żelazną kratą, tzw. „broną”. Brama przylegała do wieży, która podnosiła obronność tego słabego punktu. Z drugiej strony baszty bramnej przylega jedynie obecnie sklepione pomieszczenie, w którym wg tradycji miała być kaplica zamkowa. Nad nią miał być przechowywany skarbiec koronny.
Przy murze północnym (od strony miasta) znajdują się ruiny budynku mieszkalnego z zachowanymi otworami okiennymi oraz sklepionymi piwnicami. Druga z okrągłych baszt była przeznaczona na ostatni punkt oporu. Gdy zdziesiątkowana przez atakujących załoga nie mogła utrzymać całego zamku, wchodziła wówczas do środka wieży przez okno ulokowane na wysokości drugiego piętra, którego ślady w postaci zamurowanej wnęki są widoczne od strony północnej. Grube mury jak też zapas wody i żywności pozwalały obrońcom spokojnie oczekiwać odsieczy. Zamek dolny pełnił funkcje gospodarcze. Pośrodku jego dziedzińca jest otwór po studni wykutej na głębokość ok. 100 m Góra Zamkowa stanowi doskonały punkt widokowy (360 m n.p.m.).
W Chęcinach warto też obejrzeć synagogę, mieszczącą obecnie bibliotekę i kino. Wzniesiona została dla potrzeb ludności wyznania mojżeszowego, osiedlającej się w tej części miasta na mocy przywileju nadanego w 1638 r. przez Władysława IV. Najstarsza część budowli podparta w narożach skarpami z łamanym, polskim dachem krytym gontem, z oknami w kamiennych obramowaniach mieściła salę modlitw przeznaczoną dla mężczyzn. Jak w większości synagog chcąc zadość uczynić słowom psalmisty „z głębokości wołam do Ciebie Panie” obniżono w niej posadzkę. Przylegające do budynku przybudówki spełniały rolę modlitewni dla kobiet, które mogły tylko przez otwory obserwować modlących się mężczyzn. Z dawnego wyposażenia pozostał późnorenesansowy kamienny ołtarz na rodały oraz hebrajski napis nad wejściem do głównej sali